منظور از مدیریت نقدینگی چیست ؟ نقدینگی و جریان نقدینگی در شروع یک پروژه، فعالیتهای فصلی ، استارتاپ ها ، شرکت های با حاشیه سود کم و … بسیار حائز اهمیت است چرا که بسیاری از شرکتها و استارتاپ بخاطر نداشتن نقدینگی امکان فعالیت را از دست داده اند. در این جستار می خوانیم:
- تعریف مدیریت نقدینگی
- انواع نقدینگی
- نقش بازار کسب و کار
- اقدامات لازم
- اهداف مدیریت نقدینگی
- چالشهای مدیریت نقدینگی
- شاخص های ارزیابی
برای مشاهده و خرید برترین نرم افزار مدیریت نقدینگی و خزانه داری موجود در ایران روی لینک کلیک کنید.
برای مشاهده و خرید برترین نرم افزار مدیریت کنترل بودجه موجود در ایران روی لینک کلیک کنید.
تعریف مدیریت نقدینگی چیست ؟
نقدینگی،توانایی عمل به تعهدات بدون ایجاد هرگونه هزینه اضافه تر و غیرموجه می باشد. مجموعه فعالیتهایی که برای حصول اطمینان از انجام تعهدات مالی مانند پرداخت حقوق، قبوض و اقساط در سررسیدها و همچنین نظارت و ردیابی مبالغی که در یک بازه زمانی مشخص به شرکت، سازمان یا موسسه وارد شده یا از آن خارج می شود را مدیریت نقدینگی گویند.
نقدینگی به مثابه خون در بدن انسان و یا روغن در ماشین می باشد که روانی و تداوم فرآیندهای سازمان را تضمین می کند و موجب تأمین به موقع مواد خام، پرداخت حقوق و تعهدات سازمان می گردد و از اختلال در زنجیره تامین جلوگیری می کند. اختلال در زنجیره تامین باعث افزایش هزینه ها، کاهش تولید، کاهش فروش، افزایش اقلام راکد و کاهش سود می گردد.
برنامه ریزی و کنترل تولید چیست؟ برای کسب اطلاعات کامل روی لینک کلیک کنید.
در ساده‌ترین تعریف، منظور از نقدینگی، دارایی نقدی می باشد که در اختیار سازمان است. ورود و خروج پول از حساب، جریان نقدینگی را شکل می دهد. آگاهی از روند جریان پول و آگاهی از جزئیات آن مانند تاریخ ورود یا خروج پول و عنوان آن و … برای کسب و کار اهمیت زیادی پیدا می‌کند. مدیریت نقدینگی ارتباطات کاملا تعاملی و دو طرفه با دیگر حوزه ها و گروه های فرآیندی سازمان از جمله لجستیک و تدارکات، تولید و عملیات، بازار و مشتریان و … دارد و اگر داده های شفاف و تصمیم ساز بین این گروههای فرآیندی رد و بدل نگردد خسارات بسیار سنگین برای سازمان ایجاد می کند.
مدیریت مالی و حسابداری علم دقیق و قابل پیش بینی محسوب می شود ولی مدیریت نقدینگی از این قاعده مستثنا است و علم دقیقی نیست. هنگام پیش‌بینی و تصمیم‌گیری تجاری در مورد بهترین نحوه مدیریت نقدینگی شرکت همیشه با ریسک ها و عدم اطمینان هایی مواجه هستیم که با اتخاذ یک استراتژی فعال، ریسک عدم انجام تعهدات را کاهش داده و فرصتی برای سرمایه گذاری های بلندمدت و کوتاه مدت ایجاد می گردد. مدیریت جریان نقدینگی نوعی بازی با پول است که در هر دوره و زمانه ای قواعد این بازی متفاوت می باشد و به عوامل مختلفی از جمله سیاست های پولی، روابط بین الملل، شرایط تکنولوژی و … بستگی دارد.
تمام ماژول های حسابداری و مالی رسام ERP را در لینک مشاهده کنید.
انواع نقدینگی
شناخت انواع نقدینگی برای برنامه ریزی استراتژیک و تعیین رویکردها و فعالیتها بسیار مهم و حیاتی است. انواع نقدینگی را در سازمان می توان بشرح ذیل نام برد:
- منابع اولیه نقدینگی یا پول نقد یا سایر منابعی است که به راحتی می توان آنها را به وجه نقد تبدیل کرد.
موجودی های نقدی (در حساب بانکی) یا معادل های نقدی (اوراق بهادار کوتاه مدتی که به راحتی قابل نقد شدن باشند).
وجوه کوتاه مدت، مانند اعتبار تجاری (پرداختنی های تجاری)، اعتبار بانکی، و اوراق بهادار کوتاه مدت - منابع ثانویه نقدینگی، که معمولا نمی توانند به آسانی و سریع به پول نقد تبدیل شوند و ممکن است به فروش دارایی یا سایر اقداماتی
اشاره داشته باشند که بر عملیات شرکت تأثیر می گذارد.
شناخت انواع نقدینگی برای برنامه ریزی استراتژیک و تعیین رویکردها و فعالیتها بسیار مهم و حیاتی است. انواع نقدینگی را در سازمان می توان بشرح ذیل نام برد:
- منابع اولیه نقدینگی یا پول نقد یا سایر منابعی است که به راحتی می توان آنها را به وجه نقد تبدیل کرد.
o موجودی های نقدی ( در حساب بانکی) یا معادل های نقدی (اوراق بهادار کوتاه مدتی که به راحتی قابل نقد شدن باشند).
o وجوه کوتاه مدت، مانند اعتبار تجاری (پرداختنی های تجاری)، اعتبار بانکی، و اوراق بهادار کوتاه مدت - منابع ثانویه نقدینگی، که معمولاً نمی توانند به آسانی و سریع به پول نقد تبدیل شوند و ممکن است به فروش دارایی یا سایر اقداماتی اشاره داشته باشند که بر عملیات شرکت تأثیر می گذارد.
کاربرد مدیریت دارایی با مدیریت نقدینگی چه تفاوتی دارد ؟ برای دریافت اطلاعات تکمیلی در ارتباط با مدیریت دارایی و تفاوت آن روی لینک کلیک کنید.
نقش بازار کسب و کار
یکی از عوامل مهم در مدیریت نقدینگی، بازاری است که کسب و کار در آن فعالیت می کند اگر بازار پویا، فعال و عمق یافته باشد موجب تسهیل در نقد شوندگی دارایی ها و روانی جریان نقدینگی می شود. ویژگی های بازاری ذیل در مدیریت نقدینگی موثر هستند:
- تعداد و تنوع خریداران و فروشندگان در بازار
- حجم و فراوانی معاملات در بازار
- در دسترس بودن و کیفیت اطلاعات در مورد دارایی و قیمت آن
- درجه استاندارد بودن و همگن بودن دارایی
- سهولت انتقال مالکیت و تملک دارایی
- سطح تنظیم بازار و شفافیت
اقدامات لازم
داشتن ثبات نقدینگی در هر کسب و کاری اهمیت زیادی دارد بخصوص برای شرکتهایی که در بازاری با حاشیه سود کم کار می کنند اختلال در چرخه فروش و کوچک ترین تغییر در جریان نقدی سازمان تاثیرات بسیار بر فعالیتها می گذارد. مجموعه اقدامات لازم برای مدیریت نقدینگی بشرح ذیل می باشد:
- پیش بینی وجوه مورد نیاز: وقتی کسب و کارها با دراختیار داشتن ابزاری مناسب بتوانند نیازمندی های مالی خود را در آینده پیش بینی کنند این قدرت موجب می گردد که مجموعه اقداماتی برای تامین نقدینگی مورد نیاز از طریق گرفتن وام، افزایش فروش محصولات و فروش اقلام راکد انجام دهند.
- مدیریت تعهدات و سرمایه گذاری : مدیریت سرمایه گذاری های کوتاه مدت و همچنین تامین نیازمندیهای عملیاتی مانند خرید مواد خام و … با در نظر داشتن تعهدات جاری و کوتاه مدت باعث ایجاد جریان نقدی سالم در شرکت و پرداخت به موقع بدهی ها می گردد.
- بهره مندی از خدمات بانکی: اخذ اعتبار نوعی تامین مالی است که برای جبران هزینه های غیر منتظره و یا کاهش دریافتی ها حاصل از فروش استفاده می شود.
- مدیریت حساب های دریافتنی : وصول مطالبات، فروش نقدی و اعمال تخفیفات برای پرداخت های نقدی، می تواند به بهبود جریان نقدی و ایجاد جریان نقدی مثبت در سازمان کمک کند. مدیریت اعتبار دهی به مشتریان بسیار تاثیر گذار برای کاهش سطح مطالبات معوق سازمان می گردد.
- مدیریت حسابهای پرداختنی: سازمانها با اولویت بندی هزینه‌ها(1)، کاهش بدهی‌های قابل بازیابی(2)، تعویق و تاخیر در پرداخت بدهی ها و تعهدات بدون ایجاد هزینه جدید مالی یا اعتباری (شخصیتی) (3) و همچنین بهره مندی از تخفیفات نقدی خرید(4)، می توانند به سالم سازی جریان نقدی کمک کنند.
- مدیریت هزینه ها: کاهش هزینه های عملیاتی و تولیدی و هزینه های سربار از فعالیتهای موثر در ایجاد جریان نقدی مناسب در سازمان می شود.
- بکارگیری فناوری های نرم افزاری جدید: فناوری های جدید با ارائه آگاهی شفاف و کامل از تمام وجوه وضعیت مالی سازمان، در افزایش هوش مالی سازمانی تاثیرگذار هستند.
- مرور صورتهای مالی: صورتهای مالی تصویری از اوضاع جریان نقدی فعلی سازمان ارائه می کند و به شناسایی نقاط قوت و ضعف کمک می کند.
اهداف مدیریت نقدینگی چیست ؟
مدیریت نقدینگی در هر سازمان و کسب و کاری فارغ از اندازه، نوع و موقعیت آن سازمان اهدافی را دنبال می کند که مختص آن سازمان و کسب و کار است. در زیر چند مورد از اهداف سازمانها و همچنین عملکرد مدیریتی برای مدیریت نقدینگی آورده شده است:
- تامین هزینه های معمول و تحقق الزامات سرمایه در گردش
- تامین نقدینگی برای تامین سرمایه
- پاسخگویی به هزینه های غیره منتظره و پیش بینی نشده مانند آتش سوزی، خرابی ماشین آلات، مشکلات نیروی انسانی و ….
- بهره مندی از وجوه راکد برای استفاده از فرصت های سرمایه گذاری
- حفظ جریان مناسب نقدینگی در سازمان با کاهش هزینه و افزایش سودآوری
بررسی ماژول و سیستم حسابداری در نرم افزار ERP، برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک کلیک کنید.
چالشهای مدیریت نقدینگی
چالش های مدیریت نقدینگی چیست ؟ کسب‌وکارها در مدیریت جریان نقدی خود برای انجام تعهدات و اهداف سازمان با چالشها و مشکلاتی مواجه هستند. برخی از چالش های رایج مدیریت پول نقد عبارتند از:
- فقدان سرعت و کیفیت پیش بینی: پیش بینی جریان نقدی به ورودی بخش های مختلف در کسب و کار شما بستگی دارد. اگر داده ها دقیق، به موقع یا سازگار نباشد، تاثیرات سوئی بر پیش بینی نیازهای نقدی و برنامه ریزی متناسب با آن می گذارد.
- عدم درک چرخه جریان نقدی: عدم آگاهی از زمان ورود و خروج نقدینگی، مانند زمان پرداخت برای حساب های پرداختنی، می تواند فلج کننده باشد. شناخت از چرخه ورود و خروج نقدینگی باعث می گردد که موجودی نقدی مورد نیاز مشخص شود.
- پرداخت های بین المللی: اگر سازمان در چندین کشور با ارزهای مختلف فعالیت می کند، باید با پیچیدگی های تبدیل نرخ ارز، خطرات نوسانات ارزی، بی ثبات سیاسی، تراکنش های فرامرزی و مقررات آگاهی کامل داشته باشد.
- سرمایه گذاری ضعیف: سرمایه گذاری در پروژه ها یا دارایی های اشتباه می تواند نقدینگی را محدود و میزان بازگشت سرمایه را کاهش دهد.
- تصمیمات ناآگاهانه: تصمیم گیری بر اساس اطلاعات ناقص یا قدیمی می تواند منجر به ایجاد اثرات سوء بر جریان نقدی شود.
شاخص های ارزیابی در مدیریت نقدینگی چیست ؟
از نسبت های نقدینگی برای ارزیابی نقدینگی شرکتها استقاده می شود که در ادامه به تشریح این سه نسبت اصلی که دارایی جاری را با بدهی های مقایسه می کند پرداخته می شود:
- نسبت جاری: این نسبت توانایی شرکت در پرداخت تعهدات کوتاه مدت با دارایی‌های جاری را نشان می دهد.
- نسبت سریع: نسبت سریع با تقسیم دارایی‌های جاری (نقد + اوراق بهادار + حسابهای قابل‌دریافت) بر بدهی‌های جاری محاسبه می‌شود.در محاسبه دارایی های جاری برای نسبت سریع، موجودی کالا بدلیل تاخیر زمانی در نقد شوندگی حذف می شود.
- نسبت نقدی: این نسبت توانایی شرکت در پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت خود را با نقدشونده‌ترین دارایی‌های خود (وجه نقد و معادل‌های نقدی) اندازه‌گیری می‌کند. نسبت وجه نقد از تقسیم وجوه نقد و معادل نقدی شرکت بر بدهی‌های جاری آن محاسبه می‌شود.
